Selasa, 23 Desember 2014

Dewi Lanjar

Dewi Lanjar

            Dewi Lanjar sampun misuwur lan dipunpitados wonten ing masyarakat lan taksih berpengaruh wonten ing jiwa masyarakat Pekalongan.
            Dewi Lanjar menika nggadhahi asma Dewi Rara Kuning. Lanjar menika celukan kangge wong wadon kang sampun pisah kaliyan garwanipun ing unur taksih enom lan dereng nggadhahi lare. Piyambakipun uga lare yatim piatu, boten nggadhahi rama lan ibu taksih piyambakipun umur alit.
            Pangguripipun Dewi Lanjar pancen nelangsa sanget, umur taksih enom sampun dipuntilar garwanipun.  Garwanipun seda sasampunipun tigang dinten piyambakipun lan garwanipun dados penganten. Saben dina gaweanipun mung mikiri garwanipun wae. Nanging pungkasanipun piyambakipun sadar yen uripe makaten terus dados boten sae lan bakal sengsara terus. Dewi Lanjar ndamel keputusan yen kedhah nilaraken desa, piyambakipun badhe ngembara supados saged ngesaeaken panguripipun.
            Ing tengah-tengah lakune ngembara, piyambakipun kepanggih kaliyan Raja Mataram lan Mahapatih Singaranu ingkang taksih tapa ngapung wonten ing kali Opak. Dewi Lanjar ngraos bungah sanged. Ing kahanan menika, piyambakipun nyariosaken sedaya uneg-uneg ingkang wonten ing ati, dheweke uga ngendhika yen boten badhe omah-omah malih. Raja Mataram lan Mahapatih Singaranu ngraos melas lan ing pungkasanipun maringi saran supados tapa brata wonten ing laut kidul sarta ngadhep Ratu Kidul. Dewi Lanjar saestu kaliyan saranipun Raja Mataram menika. Sasampunipun padha nerusaken lampahipun ngembara piyambak-piyambak. Raja Mataram lan Mahapatih Singaranu nerusaken tapa ngapung ing kali Opak lan Dewi Lanjar kesah meyang segara kidul nglewati alas-alas.
            Satekanipun wonten ing segara kidul, piyambakipun nggolek panggenan ingkang sae supados saged tapa brata. Amargi telatenipun ingkang inggil lan pitadosipun marang wejangipun Raja Mataram pungkasanipun Dewi Lanjar saged moksa lan saged kepanggih kaliyan lan sowan marang Ratu Kidul. Piyambakipun nyuwun supados dados dalemipun Ratu Kidul. Ing pungkasanipun Ratu Kidul saestu lan ngidini Dewi Lanjar dipuntampi dados abdi dalemipun.
            Ing sawijining dinten, Ratu Kidul ndhawuhi Dewi Lanjar bebarengan kaliyan jin-jin kesah menyang Pekalongan, supados ngridu lan nyegah Raden Bahureksa. Ratu Kidul uga ngendhika yen dereng saged ngalahaken Raden Bahureksa, piyambakipun boten saged kondur meyang segara kidul. Raden Bahureksa menika taksih mbikak alas gambiripun, sakmenika panggenanipun wonten ing jembatan anim Pekalongan lan desa Sorogenen. Raden Bahureksa perang nglawan Dewi Lanjar lan jin-jin. Nanging amargi kasaktenipun Raden Bahureksa, sedaya upayanipun Dewi Lanjar lan jin-jin menika saged dipunkalahaken. Pungkasanipun Dewi Lanjar malah tunduk lan patuh marang Reden Bahureksa. Raden Bahureksa angsal kesakten kados punika saking tapa kalong. Piyambakipun asring nglakonaken semedhi kangge merkoleh ilham lan nguataken bathin. Semedhi kang benten kaliyan semedhi sanes-sanesipun, ing masyarakat kono ingkang kasebut “tapa kalong” wau, utawi tapa kados kalong kanthi gumantung ing pang wit kanthi lampahan ing nginggil. Alas kang digunakake Raden Bahureksa kangge semedhi wae aranipun Alas Gambiran.
            Dewi Lanjar ajrih kepanggih kaliyan Ratu Kidul, amargi piyambakipun gagal nglampahi ndhawuhipun Ratu Kidul. Nanging pungkasanipun Dewi Lanjar nyuwun marang Raden Bahureksa supados saged paring panggenan wonten ing Pekalongan. Reden Bahureksa ngidini nyenyuwunanipun Dewi Lanjar. Piyambakipun uga nyuwun restu marang Ratu kidul. Amargi asring kepanggih Raden Bahureksa lan Dewi lanjar menika kasunyatan nuwuhaken rasa tresna.
            Raden Bahureksa kondur malih menyang Mataram nanging ing abad kaping 16, amargi rasa kangen marang wong ayu kang dipunarani Dewi Lanjar punika. Raden Bahureksa lunga tanpa idin nilaraken Kerajaan Mataram saperlu kangge nemoni Dewi Lanjar.
            Ing Mataram, Tan Kwi Can, juragan saking Cina taksih sowan marang Sultan Agung saperlu nyuwun idin kangge saged sadean ing tlatah Jawa. Sultan Agung wenehi idin, nanging kanthi syarat saged nggolek lan ngajak Raden Bahureksa ngajak kondur Raden Bahureksa supados gelem dados prajurit Mataram malih. Pungkasanipun Tan Kwi Can saged kepanggih kaliyan Raden Bahureksa lan maringi kabar yen Sultan Agung sabda supados piyambakipun kondur merang Mataram. Amargi pambujukipun Tan Kwi Can boten nuwuhaken kasil, Raden Bahureksa lan Tan Kwi Can tandhing lan adu tarung setunggal lawan setunggal. Merganipun kesakten tiyang kalih punika padha. Ing perang wau dereng ngasilaken sinten ingkang menang lan sinten ingkang kalah. Nanging ing pungkasan Raden Bahureksa lan Tan Kwi Can malah dados kanca. Banjur Raden Bahureksa carios ngenani alesanipun nilaraken Kerajaan Mataram amargi piyambakipun boten saged pisah kaliyan pepujaan atine. Dewi Lanjar menika boten purun diboyong menyang Mataram, pramila Raden Bahureksa kang ngalah kangge manggon ing daerah Pekalongan.
            Tan Kwi Can pungkasanipun kondur meyang Mataram, lan laporan marang Sultan Agung babagan kadadean menika. Pramila Sultan Agung tetep nganggep Raden Bahureksa dados prajurit Mataram kangge njaga keamananipun dhaerah punika.
            Sawijining dinten Raden Bahureksa lan Tan Kwi Can bebarengan padha ngangsu kawuh marang Ki Ageng Cempaluk. Ki Ageng Cempaluk menika sampun dados mitos, utamane kangge tiyang-tiyang sepuh ing jaman biyen. Yem wonten gludhug ageng ingkang swaranipun gumlegar kanthi tiyang-tiyang ujug-ujug mesthi padha ngucap “Anak putunipun Ki Ageng Cempaluk”, ngemu maksud kanthi nyebut tetembungan kados punika , pramila piyambakipun ngrasa aman, lan boten bakal kena bebayan amargi donganipun Ki Ageng Cempaluk wau.
            Reden Bahureksa diparingi ayahan saking Sultan Agung, saperlu kangge nulung nundhung bala tentara Walanda ing Batavia. Para penjajah Walanda menika ditundhung supados boten jajah Bangsa Indonesia. Kanthi bebarengan kaliyan Tan Kwi Can mangkat kanthi ngerahaken armada laut meyang Batavia. Nanging kadadean menika nyebabaken Raden Bahureksa boten nate kondur. Boten wonten tiyang ingkang ngertos kabaripun Raden Bahureksa kanthi cetha. Ana kang nyana, yen piyambakipun seda ing palagan wekdal merangi penjajah Walanda.
            Dewi Lanjar namung saged ngentosi konduripun Raden Bahureksa, sang pepujaan ati kang sanget dipuntresnani wonten ing segara lor kanthi piyambakipun seda. Pungkasanipun Dewi Lanjar owah dados ratu lan dipunarani Ratu Pantai Selatan. Dewi Lanjar uga mbangun istana siluman kang panggenanipun ana ing segara lor. Piyambakipun uga nggadhahi pengawal ingkang ayu sanget yaiku Sri Lorensa lan Sri Lopaka.
            Istananipun Dewi Lanjar panggenanipun wonten ing sisihanipun kali slamaran. Swasananipun ing ndalem  istana sami kaliyan swasana wonten ing alam dunia manungsa. Ing istana menika wonten ingkang taksih mbatik, dados nelayan, lan uga wonten ingkang sadean kaya ing pasar ingkang saged mirsani naming tiyang-tiyang ingkang nggadhahi kasekten tertentu. Kangge mikat manungsa kang males lan kirang imanipun, Dewi Lanjar mbikak bank gaib ingkang aguhanipun nyawa manungsa supados dados tumbal abdi dalemipun.
            Dewi Lanjar kathah dipuntekani kaliyan tiyang-iyang ingkang kepingin nggolek pesugihan duniawi kangge cara ingkang cepet. Tiyang-tiyang menika dipunsediakaken griya sewan ingkang reot kangge panggenan bimbingan syarat lan cara ritualipun. Ritual menika boten angel, namung sedaya syarat sampun terpenuhi, namung kangge maos surat Al-ikhlas kaping 41 kangge mahar, sasampunipun sare malang wonten ing lawang lan ngagem keyakinan yen ing tengah wengi menika bakal dipun tekani Dewi Lanjar kangge maringi silihan dhuwit ghaib saking bank ghaib Dewi Lanjar.
            Sasampunipun perjanjian maut menika dipunsepakati, tiyang ingkang nggolek pesugihan menika bakal oleh pesugihan lan bakal oleh penggandaan dhuwit ingkang dipunarani pasugihan Dewi Lanjar Kembar Sewu. Tiyang menika kedhah nduweni tumbal nyawanipun piyambakipun lan para kaluwarganipun.
            Tiyang ingkang sampun telas jatuh tempo, ing ngajeng griyanipun sacara misterius bakal wonten tandha palang (X) ingkang sesarengan kaliyan swanten lolongan segawon lan manuk gagak ingkang mabur wonten ing nginggil griyanipun. Sampun kathah tiyang ingkang ngonangi kadadean menika, mesthi wonten kreta jaran lan kalih pengawal ingkang ngangge busana ningrat jawa mandheg lan mlebu ing griya ingkang wonten tandha palang. Benjangipun salah sawijining tiyang ing dalem griya punika bakal seda boten wajar. Konon carioaipun jiwanipun tiyang punika bakal didadeaken budhak siluman, ing kono tiyang kados punika dipunpeksa ngabdi, wonten ingkang dados bantalan jembatan, dalan utawi dipunseksa ngantos wekdal ingkang boten saged dipuntentuaken.
            Konon cariosipun, saben dinten kamis wage utawi malem jumat kliwon, Dewi Lanjar owah dados manungsa wadon ingkang ayu sanget. Piyambakipun blanja lan keliling wonten ing Pasar Banjarsari (Pasar Senthiling). Sinten wae dagangan ingkang diuntumbas kaliyan Dewi Lanjar bakal dados rame lan laris lan bakal sugih. Miturat carios, wangi ganda lan hawanipun malih dados adhem menika saged dadi tandha tekanipun Dewi Lanjar.

Candi Prambanan

Rara Jonggrang lan Bandung Bandawasa

Kerajaan pengging, sawijining kerajaan kang dumunung ing Jawa Tengah jaman dhisik. Kerajaan iki dipimpin dening sawijining raja kanthi jeneng Prabu Damarmaya. Pengging iku sawijining kerajaan kang lemahe subur, rakyate uga makmur. Raja sing mimpin uga duwe watak wicaksana.
Prabu Damarmaya kagungan putra sing jenenge Raden Bandung Bandawasa. Dicritakna, dhisik nalika cilik Bandung durung tepung lan durung ngerti bapake, Bandung saka lair dirumat dening ibune, Rarasati. Nalika diwasa,Bandung ninggalake ibune saperlu nggoleki bapake. Ing sawijining alas, Bandung tandhing karo Bandawasa banjur menang. Bandawasa njaluk supaya dinengna tetep urip. Dheweke uga janji bakal dadi kekuwatane Bandung. Wiwit oleh kekuwatan saka Bandawasa, jenenge Bandung banjur dadi Bandung Bandawasa.
Bandung nerusake lakune. Ora let suwe saka ketemune karo Bandawasa,Bandung ketemu karo Prabu Damarmaya. Nalika iku Bandung durung ngerti menawa Damarmaya iku bapake. Langsung wae Bandung tandhing maneh karo Damarmaya kayadene tandhing karo Bandawasa. Nalika arep mbanting Damarmaya, dumadakan keprungu swara kang njlentrehake marang Bandungmenawa Prabu Damarmaya kuwi bapake. Damarmaya diculke, banjur Bandungnyembah Damarmaya pratandha bektine. Wiwit kuwi, Bandung urip lan manggon ing kratone Prabu Damarmaya lan urip bareng bapake.
Kahanan kang beda katon ing kerajaan Baka. Kerajaan iki dipimpin dening  raseksa kang kejem, jenenge Prabu Baka. Ing pemerentahane, Prabu Baka dibantu dening Patih Gupala sing uga awujud raseksa. Sing nggumunake, sanajan asale saka bangsa raseksa, Prabu Baka duwe anak sing ayu banget, jenenge Rara Jonggrang.
Prabu Baka duwe kepinginan gedhe, yaiku ngambakake dhaerah kekuwasaane. Cara apa wae bakal dilakoni supaya kepenginane kuwi bisa kawujud, sanajan kanthi cara kang ora becik, yaiku njajah lan perang.
Prabu Baka oleh kabar menawa ana sawijining kerajaan kang subur lan makmur, Kerajaan Pengging. Saka iku, Prabu Baka kepengin supaya tlatah Pengging dadi dhaerah kekuwasaane. Mula, Prabu Baka ngutus patihe supaya nglatih para prajurite perang lan narik pajek saka rakyate kanggo ragad perang.
Sawise persiapane mateng, Prabu Baka karo prajurite nyerbu Pengging. Perang kang ampuh kedaden antarane prajurite Prabu Baka lan prajurite Prabu Damarmaya. Akeh sing mati dadi kurban ing perang kuwi, saka pajurite Prabu Baka, luwih-luwih saka prajurite Prabu Damarmaya. Saka perang kuwi, rakyat Pengging dadi sengsara, kelangan bandha, uga akeh sing mati.
Sawise Prabu Damarmaya ngerti kahanan rakyate kang sengsara kaya ngana, banjur ngutus Bandung Bandawasa tandhing nglawan Prabu Baka. Saka kasektene, Bandung Bandawasa bisa ngalahake lan mateni Prabu Baka. Nalika Patih Gupala krungu yen junjungane wis tiwas dening Bandung, dheweke bali menyang Kerajaan Baka.
Satekane ing kerajaan Baka, Patih Gupala menehi kabar marang Rara Jonggrang menawa bapake, Prabu Baka tiwas dening prajurit kerajaan Pengging. Ora let suwe, Kerajaan Baka sing maune arep njajah Pengging, malah saiki Pengging sing njajah Baka. Kabeh iku jalaran saka tiwase Prabu Baka.
Wiwit tiwase Prabu Baka, Bandung Bandawasa lan balatentara Pengging nyerbu menyang Kerajaan Baka. Jalaran saka kuwate balatentara Pengging iku, para prajurit lan Bandung Bandawasa bisa mlebu menyang njeroning istana Baka. Nalika mlebu ing njero istana mau, Bandung Bandawasa weruh wong wadon  kang rupane ayu banget, kaya-kaya ora ana cacade. Wong wadon mau anake Prabu Baka kang jenenge Rara jonggrang. Bandung Bandawasa kepincut karo rupane Rara Jonggrang mau.
Bandung Bandawasa kepengin ndadekake Rara Jonggrang dadi bojone. Tanpa mikir suwe, langsung wae Bandung Bandawasa nglamar Rara Jonggrang. Kanthi meksa, Bandung ngrayu Rara Jonggrang supaya gelem dilamar. Rara Jonggrang ora gelem bebojoan karo Bandung Bandowoso amarga Bandung Bondowoso wis mateni bapake, Prabu Baka, uga njajah negarane. Rara Jonggrang ora gelem dijajah atine, ora gelem dijak bebojoan karo Bandung Bandawasa. Nanging Bandung tetep meksa. Bandung jengkel lan tetep ngrayu Rara Jonggrang.
Sejatine, Rara Jonggrang ora gelem didadekna bojone Bandung. Kanthi rasa kepeksa, Rara Jonggrang ngomong yen dheweke gelem dijak bebojoan, ananging dheweke ngejokna rong sarat sing dikirane ora bisa dilakoni Bandung Bandawasa. Sarat kasebut yaiku nggawe candhi sing cacahe sewu kanthi wektu sawengi. Bandung Bandawasa ngrasa yen sarat sing diajokna dening Rara Jonggrang kuwi abot, nanging dheweke nyaguhi panjalukan mau awit ngrasa kepengin nduweni Rara Jonggrang. Bandung sing nduweni kasekten sing ngedab-edabi banjur mikir sawetara cara kanggo ngrampungke sarat mau.
Sadurunge miwiti gawe candhi sing cacahe sewu, Bandung Bandawasa semedi kanggo ngundang jin lan makluk alus liyane saka njeroning bumi sing bisa ngrewangi nggawe sewu candhi. Awit saka bantuane para jin, setan, dhemit lan makluk alus liyane, Bandung Bandawasa bisa ngrampungke 999 candhi. Durung nganti sawengi, sarat gawe sewu candhi meh kalakon wiwit Bandung ora dhewekan anggone nggarap gawean kuwi.
Rara Jonggrang krungu menawa Bandung wis ngrampungke 999 candhi. Iku ateges kurang sakcandhi maneh sing kudu digawe supaya genep dadi sewu candhi. Rara Jonggrang banjur bingung. Dheweke mbatin, yen Bandung bisa mujudake panjalukane, gelem ora gelem dheweke kudu gelem dilamar dening Bandung.
Rara Jonggrang mikirake cara kanggo nggagalake pagaweane Bandung, Rara Jonggrang ngira menawa Bandung ora bakal bisa nggawe candhi sing cacahe akeh semono tanpa dibantu dening para jin lan dhemit. Sawijining perkara sing bisa gawe jin lan dhemit mau keweden  yaiku tekane wayah esuk. Saka iku Rara Jonggrang mikirake piye carane bisa gawe kahanan kaya-kaya wis esuk.
Kanggo gawe kahanan kaya-kaya meh esuk, Rara Jonggrang banjur nggugah para rewange. Para rewange kuwi didhawuhi supaya nutu pari lan mbakar damen ing sisih wetan. Saka kuwi, kahanan  sing maune isih peteng sithik-sithik wiwit katon padhang. Pitik jago sing isih turu uga padha kluruk pratandha wayahe esuk wis teka kamangka sejatine isih bengi.
Awit perkara sing dilakokake dening Rara Jonggrang, para jin, setan, dhemit lan makluk alus liyane banjur mingslep menyang jero bumi. Para jin lan dhemit sing ngrewangi Bandung kuwi wedi menawa kenangan panase srengenge, dheweke bakal musnah. Saka kuwi, para jin milih bali menyang alame dhewe ketimbang ngrampungi gawe candhi ananging ketekan wayah esuk lan srengenge sing bakal sumunar.
Bandung Bandawasa bingung sawise ngerti menawa para jin, setan, lan dhemit padha lunga ninggal pagawean sing durung rampung kamangka mung kurang sakcandhi. Bandung mikir, kenangapa gawean sing kurang sithik bakale rampung kok malah ditinggal lunga. Sawise madhep ngetan, Bandung ngerti jalaran apa para jin mau padha lunga, iku saka padhange sisih wetan kaya-kaya srengenge arep metu, kamangka iku mung esuk gaweane para rewange Rara Jonggrang.

Rara Jonggrang banjur nemoni Bandung Bandawasa, ngomong yen Bandung ora bisa ngrampungke sewu candhi sing dadi sarat sadurunge bisa ngajak bebojoan karo Rara Jonggrang. Nalika iku, Bandung ngerti yen babagan iku awit saka polahe Rara Jonggrang. Bandung banjur jengkel banget marang Rara Jonggrang. Sawetara, Bandung banjur nyumpahi lan ngutuk Rara Jonggrang dadi watu kanggo nggenepi candhi sing kurang siji mau. Rara Jonggrang dadi reca.
http://basajawasma.blogspot.com/

Senin, 22 Desember 2014

CERITA WAYANG

Abimanyu gugur

Ing sajrone prang Baratayuda, sedane Abimanyu iku mesake banget. Tatune Abimanyu sinebut Arang Kranjang. Dadi Abimanyu tatune searang kranjang utawa kerep banget kaya pinggire kranjang. Ora ana bageyan saka awake Abimanyu sing ora kena tatu.
Prastawa iku kedadeyan amarga nalika Abimanyu ngejak rabi Dewi Utari, Abimanyu ngakune taksih bujangan, padahal Abimanyu wis duwe garwa Siti Sundari, putrine Prabu Kresna. Amarga Dewi Utari ora percaya, Abimanyu kapeksa sesumbar, “Dewi Utari, ingsun isih legan durung duwe kromo, yen ora percaya aku wani mati dikrocok gaman sewu”.
Nalika ing prang Baratayuda, Abimanyu ora entuk maju prang amarga Abimanyu iku putra mahkota negari Amarta. Ing jero papan umpetane, penggalihe Abimanyu ora tentrem banget. Amarga slirane uga pengin maju prang mbelani negarine, pungkase abimanyu metu saka papan umpetane tumuju Tegal Kuru Setra, papan nang endi dulur-dulure prang nglawan Kurawa.
 Kanthi jaran, Abimanyu nrobos pertahanane prejurit kurawa. Prejurit pandhawa sing maune wis kocar-kacir, saiki kari prejurit kurawa sing kocar-kacir amarga tekane Abimanyu. Akeh bala prejurit Kurawa sing mati kaya babadan pacing.
Amarga rencanane Begawan Durna, para prejurit Pandhawa kapisah dadi 3. Arjuna dipancing tumuju pesisir. Werkudara dipunpancing tumuju pegunungan. tinggal Abimanyu  dhewe sing ana ing tegal kuru setra. Prejurit Kurawa nganggo gelar prang “tepung gelang”. Abimanyu dipancing mlebu perangkap sing dirancang Begawan Durna. Abimanyu sing dhewekan kuwi dikepung ewonan prejurit Kurawa sing gawe bunderan gedhe kanthi panah sing siap diculake saka busure.
Bagawan Durna aweh aba-aba siji... loro... telu..., kabeh prejurit ngeculake anak panahe tumuju awake Abimanyu sing ana ing tengah-tengah. Abiamnyu kena panah saka ngendi wae. Sakabehan awake Abimanyu wis ora ana bageyan sing ora kena panah. Getih ndlewer mbanjiri awake abimanyu. Kalingane busur panah sing dianggo prejurit kurawa iku digawe saka kayu sempu, kayu sing nyekseni Abimanyu nalika ngucap sumpah palsune marang dewi utari.
Sumpahe Abimanyu  dadi donga sing disekseni bumi, langit, gunung lan samudra. Dadi ngati-atia nalika ngomong karo wong liya. Abimanyu ora bisa rubuh ewadene kena ewonan anak panah sebab awake dijagani ewonan anak panah sing tumancep ing awake. Prejurit kurawa ngira yen Abimanyu mati ngadheg. Ora keri, putra mahkotane kurawa, Lesmana Mandra Kumara, melu nyerak ndeleng saka cerak Abimanyu sing wis ora awujud menungsa kuwi. Kanthi tembung-tembung sing kebak kacongkakan lan nglarani Lesman Mandra Kumara nantang Abimanyu, “Jere kowe prejurit khusus... hayo saiki endi kekuwatanmu ...? kowe iki mung jago kandhang tok... ora ana apa-apane karo aku. Hayo endi kekuwatanmu lawan aku !”
Abimanyu mung bisa tumungkul isin, nang jero atine ngendika, “patenana aku ben aku bisa mati sampurna minangka prejurit sing mbela kabeneran, kaadilan, minangka prejurit ingkang netepi kasaguhane mati mbela negarane. Eluhe Abimanyu mili tumetes ing antarane panah-panah sing tumanceb ing pasuryane. Dheweke kelingan marang bapak ibune.
“aja nangis kowe, Abimanyu... kowe prejurit cengeng... neng endi kawanianmu...? saiki kowe mesti bakal mati. Aku sumpah yen kowe mati, bojomu sing ayu kae bakal tak pek, bojomu bakal tak boyong nyang kurawa...” ucape Lesmana.
Krungu ucapane lesmana, manahe abimanyu dadi nesu amarga ana ukara bakal ngrebut garwane sing ditresnani, garwa sing gawe dheweke rila ngurbanake apa wae. Kayata ana kekuwatan sing teka, ujug-ujug Abimanyu nyamberake pedang sing isih dicekel sadurunge pas ngenani gulune Lesmana. Lesman langsung tiba kanthi ludira kang kumlecer. Lesmana Mandra Kumara gugur. Ngerti yen putra mahkota dadi kurban, Jayadrata prejurit pengawal ratu langsung nuncebake tumbak marang dhadhane Abumanyu. Pungkase Abimanyuu ugi gugur.
Pawarta sedane Abimanyu langsung sampe kupinge kadang pandhawa.dewi sembadra langsung mlayu menyang laga paprangan goleki layone anake. Nanging nalika ningali anake sing tatune arang kranjang, dheweke semaput. Terus digawa bali dening para prejurit.
Arjuna langsung mlayu melu nyedhaki layone anake sebab panjenengane nembe tekan saka papan sing adoh nguber mungsuhe. “neng ndi anakku, ngger.... kena apa kowe kaya ngene ?...aja mati dhewekan aku bakal males kanggo kowe, aku sumpah sadurunge srengenge surup aku kudu bisa mateni Jayadrata yen ora, mending aku bunuh diri kanthi mati obong.
Pawarta sumpahe arjuna uga tekan kupinge para kurawa, kanggo ngendhani bab-bang sing ora dikarepi, Jayadrata kanggo sawetara wektu diumpetake ing Gedhong Waja utawa kamar ing jero lemah sing wadi. Wong tuwane Jayadrata sing asmane Begawan Sempani saben dinane dzikir njaluk marang Gusti supaya anake ora mati. Munine ngene, “Duh Gusti, duh gusti, duh gusti... anakku Jayadrata urip, urip, urip, urip, urip........” kaya ngono terus.
Rina wis meh surup nanging arjuna durung bisa males kepatene anakke. Kresna kuwatir yen nganti srengenge bener-bener surup Jayadrata durung dipateni, Arjuna kudu netepi janjine kanthi mati obong. Kresna nganggo kasektene nggawe mega mendung kang peteng saengga rina kaya wis meh wengi. Panjenengane njaluk para kadang Pandhawa supaya nyiapake kayu bakar lan para prejurit supaya mbengok saseru-serune, “Arjuna mati obong…!, Arjuna mati obong…! Arjuna mati obong…! Arjuna mati obong…! Arjuna mati obong…!”. Suwara kuwi keprungu nganti papane prejurit Kurawa amarga ngira dinane wis wengi, prejurit Kurawa bebarengan nyedhaki panggonane prejurit Pandhawa pengin weruh saka cedhak Arjuna mati obong.
Jayadrata sing ana neng gedhong waja uga kekrungon arjuna mati obong. Dheweke pengin ngerti apa sing lagi kedadeyan. Terus Jayadrata  mbuka jendhela kanggo ndeleng apa sing kedadeyan saka mburi jendhela. Begawan Sempani ora mandheg-mandheg anggone dzikir marang Gusti supaya nganti srengenge surup anake slamet.
Kresna ngerti yen Jayadrata ora bakal mati yen bapake (Begawan Sempani) dzikir karo tansah ngucap tembung urip, urip, urip... dadi Jayadrata ora bakal mati.
Nanging ora kaentekan akal, Kresna ngowah wujude dadi sawijine laler sing ngriwugi Begawan sempani sing lagi dzikir. Laler iku menclok ing lambene Begawan Sempani, ora suwe mabur maneh menclok ing mripat, trus mabur maneh menclok ing lambe ngisore Begawan Sempani, nalika ditabok nganggo tangan laler iku menclok neng bathuk.
Nalika dzikir Begawan Sempani tansah ngucap, “Anakku Jayadrata urip, urip,urip,...”. ujug-ujug laler mau menclok ing pupune Begawan Sempani, anggone dzikir mandheg sedhela, terus nganggo ancer-ancer Begawan Sempani nabok laler iku nganggo tangane karo ngucap, “mati kowe ! mati kowe ! mati !”. ujug-ujug laler mau malik wujud maneh dadi Kresna nganggo ngucap, “ Begawan Sempani, anakmu Jayadrata mati.”
Ing sejen papan Arjuna lagi ngintip panggonane Jayadrata umpetan ing Gedhong Waja. Jayadrata nyoba mbuka jendhela kanggo ngerteni apa bener Arjuna mati obong. Nalika Jayadrata mbuka jendhela, ora dinyana-nyana panahe Arjuna langsung mabur nanceb ing gulune Jayadrata mbarengi dzikire Begawan Sempani sing ngucap,"mati kowe ! mati kowe ! mati !”. pungkase jayadrata mati lan sumpahe Arjuna uga lunas. Pranyata dinane durung wengi, sawise mega mendhunge ilang srengengene metu cemlorot nyekseni matine sang angkara murka Jayadrata.

Gugure Abimanyu ing sajrone prang Baratayuda bisa digambarake nganggo paribasan jawa “ngunduh wohing pakarti, sing nandur kabecikan ngunduh kabecikan sing nandur ala bakale cilaka”.

PRIMBON JAWA


Tugas Budaya Jawa

PAL DWADACAAKSARA

Tahap umur menurut 12 dewa
·         Penjabaran tentang 12 tahapan umur
·         Daftar kelompok umur
Panduan untuk mencari tahapannya


DAFTAR URUTAN PAL DWALDACAAKSARA
1.      Sa.             = Batara Surya
2.      Ba.             = Batara Brahma
3.      Da.             = Batara Durga
4.      A.              = Batara Amara
5.      I.                = Batara Iswara
6.      Na.            = Batara Nagagini
7.      Ma.            = Batara Kamajaya
8.      Si.              = Batari Sri
9.      Wa.            = Batara Wayu (bayu)
10.  O.              = Batara Wisnu (omkara)
11.  E.               = Batara Endra
12.  Ya.                        = Batara Yamadipati


Jaringan umur dwadacaaksara
Telitilah termasuk aksara apakah usia atau umur anda

No
Nama dewanya
Jaringan umur seseorang
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
01
Sa
Batara Surya
1
13
25
37
49
61
73
85
02
Ba
Batara Brahma
2
14
26
38
50
62
74
86
03
Da
Batari Durga
3
15
27
39
51
63
75
87
04
A
Batara Asmara
4
16
28
40
52
64
76
88
05
I
Batara Iswara
5
17
29
41
53
65
77
89
06
Na
Batara Nagagini
6
18
30
42
54
66
78
90
07
Ma
Batara Kamajaya
7
19
31
43
55
67
79
91
08
Si
Batari Sri
8
20
32
44
56
68
80
92
09
Wa
Batara Wayu
9
21
33
45
57
69
81
93
10
O
Batara Wisnu
10
22
34
46
58
70
82
94
11
E
Batara Endra
11
23
35
47
59
71
83
95
12
Ya
Batara Yamadipati
12
24
36
48
60
72
84
96


Penjelasan misteri Dwadacaaksara

01.  Sa. – Batara Surya
Candranya   : Sunaring bagaskara tumusing kalbu.
Hewannya   : Kelinci
Sifatnya       : Manja dan sangat bergantung kepada oranglain.
Nasibnya      : Bagi wiraswastawan, jangan main spekulasi dulu, keberuntungannya hanya karena kebaikan oranglain. Pengaruh Batara Surya adalah terang hatinya, kadang berani nekad.
Kesehatan    : Umumnya, takut terkena air dan sakit panas.
Asmara        : Kalau bertemu jodoh pada usia itu, maka akan banyak anaknya. Hidupnya tentram, dan lebih krasan di rumah.
Bahayanya   : Difitnah orang, karena ada yang iri.

02.  Ba. – Batara Brahma
Candranya   : Kemratu-ratu.
Hewannya   : Harimau.
Sifatnya       : Ingin berkuasa, keras hati dan angkuh.
Nasibnya      : Karirnya cepat menanjak, segala usahanya dapat dukungan dari orang yang berpangkat.
Kesehatan    : Kuat, tidak mudah terserang penyakit.
Asmara        : Kalau menemukan jodoh pada usia itu, maka hidupnya akan rukun dan menjadi suri tauladan oranglain.
Bahayanya   : Terkena benda tajam, pisau, pedang, atau keris.

03.  Da. – Batari Durga
Candranya   : Dugang mirowang.
Hewannya   : Kerbau.
Sifatnya       : Gampang bingung, tidak dapat berkonsentrasi.
Nasibnya      : Pada saat itu, seolah kehilangan gairah hidup semua yang dikerjakan hanya ikut-ikutan saja.
Kesehatan    : Hati-hati dengan udara malam dan air, ada gejala terkena batuk dan sakit dada, perut dan kepala berat.
Asmara        : Kalau ketemu jodoh pada masa itu maka harus berhati-hati hidupnya akan susah dan selalu bingung.
Bahayanya   : Terkena jerat, baik terjerat hutang maupun kecelakaan.

04.  A. – Batara Asmara
Candranya   : Cagak amben cemethi tali.
Hewannya   : Tikus.
Sifatnya       : Selalu waspada dan hemat, serta senang menabung.
Nasibnya      : Cenderung ingin berhemat dan menabung, ingin cepat kaya.
Kesehatan    : Gangguan pencernaan dan panas dalam.
Asmara        : Kalau pada umur itu baru menemukan jodoh, maka anak-anaknya akan banyak. Hidup rukun dan senang.
Bahayanya   : Bila bermusuhan dengan orang yang berkedudukan tinggi dapat menjadi buron.

05.  I. – Batara Iswara
Candranya   : Idu geni.
Hewannya   : Sapi andini.
Sifatnya       : Ramah, senang bergurau, serius dan percaya diri.
Nasibnya      : Cenderung menjadi tamak karena selalu mendapat kemudahan dalam segala hal. Hidupnya akan merana, untuk menebusnya harus melalui upacara yang dinamakan ruwat.
Kesehatan    : Tekanan darah tinggi, bahkan dapat juga terkena kencing manis.
Asmara        : Kalau ketemu jodoh pada saat itu, memang tepat sekali. Karena pada saat itu sedang masa jaya.
Bahayanya   : Hati-hati perjalanan jauh, ada godaan seks (kalau laki-laki godaannya wanita, kalau wanita godaannya laki-laki)

06.  Na. – Batari Nagagini
Candranya   : Bunggan gawe
Hewanya     : Ayam jago
Sifatnya       : Senang mencampuri urusan orang lain, sombong.
Nasibnya      : Dalam kurun waktu ini, dengan bertabahnya umur maka tambah pula kedewasaan dan budi pekerti.
Kesehatan    : Hati-hati dengan mata anda, kepala pusing dan gampang masuk angin.
Asmara        : Pada usia ini gampang sekali terkena goda seks. Sering meninggalkan rumah karena pekerjaan.
Bahayanya   : Ada musuh yang tersembunyi, surat kaleng dan fitnah.

07.  Ma. – Batara Kamajaya dan Dewi Ratih
Candranya   : Katon cepaka sawakul
Hewanya     : Anjing
Sifatnya       : Pencemburu, tetapi ramah dan disenangi orang.
Nasibnya      : Kalau dia mengabdi maka akan diterima pengabdianya. Dia tidak akan membiarkan ada orang lain yang dapat mengganggu sesuatu yang menjadi tanggung jawabnya.
Kesehatan    : Cukup baik, gangguan cuaca sedikit batuk.
Asmara        : Kalau menjumpai wanita atau priya idaman maka dapat berlanjut menjadi perkawinan.
Bahayanya   : Terjatuh dari memanjat.

08.   Si. – Batari Sri
Candranya   : Sabda merta
Hewanya     : Kera
Sifatnya       : Segala kata-kata sejuk didengar, menyendiri
Nasibnya      : Teguh pendirianya, sejuk kata-katanya tetapi sebenarnya hatinya selalu dirundung kesedihan, maka lebih senang menyendiri.
Kesehatan    : Jaga kesehatan paru-paru dan jantung
Asmara        : Kalau pada usia ini bertemu dengan pria atau wanita maka tidak akan menarik hatinya, karena banyak masalah yang sedang dihadapinya yang tidak diketahui orang lain.
Bahayanya   : Dapat berputus asa, ngelamun dan mendapat kecelakaan.

09.  Wa. – Batara Wayu
Candranya   : Wancak Driya
Hewannya   : Kambing
Sifatnya       : Ragu-ragu, tetapi kalau terpaksa jadi nekat.
Nasibnya      : Harus berhati-hati karena sering meninggalkan keluarga dia akan mendapat godaan dalam pergaulan itu. Suksesnya diluar rumah tetapi godanya besar.
Kesehatan    : Gangguan perut, kepala pusing dan panas dalam.
Asmara        : Bagi yang belum menikah bertemunya jodoh dalam perjalanan.
Bahayanya   : Jangan memegang stur sendiri karena sifat ragu itu dapat mendatangkan bencana.

10.  O. – Batara Wisnu (Ongkara)
Candranya   : Her Gung Raja Manung.
Hewannya   : Kuda sembrani (kuda terbang)
Sifatnya       : Orangnya bijak, banyak ilmunya, utama hatinya.
Nasibnya      : Bujuk rayunya mendapat simpati orang banyak. Begitu pula kalau dia menjadi utusan sebuah asosiasi organisasi maupun industri dalam suatu konferensi nasional maupun dunia berhasil dengan gemilang. Kelemahannya bila tiba-tiba datang kangennya kepada keluarga dia tampak menjadi bodoh.
Kesehatan    : Hati-hati dengan jantung maupun kesehatan paru-paru.
Asmara        : Orang satu profesi.
Bahayanya   : Kalau ingkar janji, akan menemui celaka.

11.  E – Batara Endra
Candranya   : Keri tanpa pinecut.
Hewannya   : Ular
Sifatnya       : Tenang, tetapi tau kewajiban dan disiplin.
Nasibnya      : Rejekinya pas-pasan, bahkan di rumah pun rejekinya dapat datang sendiri. Kadang juga mendapat rejeki ang besar, hatinya cukup puas dengan apa adanya.
Kesehatan    : Dapat terserang rematik atau lesu darah, usahakan untuk banyak berolahraga atau senam pagi.
Asmara        : Bila belum beristri atau bersuami maka pada umur itu agak mengalami kesulitan, karena jiwanya tertutup.
Bahayanya   : Dirampok orang bila dia memamerkan perhiasannya di luar. Musuhnya adalah orang yang iri atas keberhasilannya tetapi dapat terhindar dan selamat.

12.  Ya – Batara Yamadipati
Candranya   : Yatna yuwana lena kena
Hewannya   : Naga
Sifatnya       : Cemburuan, keras hati, tetapi welas asih dan sosial.
Nasibnya      : Dia harus menghadapi dua jalur. Salahsatu jalur itu menuju ke arah kebaikan, menyembah kepada tuhan. Sedangkan satunya menuju kemaksiatan, menyembah kepada setan
Kesehatan    : Kalau pada usia itu jath sakit, maka akan sukar obatnya. Kalau sudah sampai usianya, maka saat itu hanya menyerahan atas kehendaknya.
Asmara        : Bagi mereka yang belum menikah maka pertemuan jodoh pada saat itu akan menjadi pasangan yang harmonis. Hanya nikahnya yang ditunda untuk tahun berikutnya.

Bahayanya   : Semua kecelakaan yang timbul pada saat itu, bisa menyebabkan cidera bahkan dapat merenggut nyawa.